Sterfte onder jonge vogels.

[Arjan]

De stille dagen voor vogelliefhebbers.
Dit zijn de dagen waarin er voor ons weinig te beleven valt.
Maar het is ook de tijd om eens terug te denken aan wat er goed ging en fout.
En wellicht is het nu een ideale tijd om eens met elkaar van gedachte te wisselen
waarom er zoveel jonge vogels in het nest en kort na het uitvliegen dood gaan.
Wat is daarvan de oorzaak en wat kunnen wij daaraan doen.
Ik hoop dat het een interressant onderwerp is met een grote deelname waar wij een hoop van gaan leren.

[smoke]

Hallo ik ben hier nog maar nieuw hoor.

Ik heb ook wel veel pech gehad met mijn japanse nachtegalen .
De zomer er voor zonder problemen 3 nesten ,waarvan telkens 2 jongen op stok.
Dit jaar 3 nesten ,waarvan de jongen na 4 dagen 1voor 1 doodgingen.
Ik begrijp er niks van gewoon hetzelfde gedaan als het jaar daarvoor.
Tot overmaat van ramp is mijn koppel weggebleven nadat de jongen dood waren ze hadden namelijk de kans om vrij rond te vliegen en insecten te vangen.
Er is een filmpke op you tube onder(wildbroed japanse nachtegalen) 2 dagen voor ze wegbleven.
3 weken later ging ik in het bos wandelen dat achter mijn huis ligt en ja wie zag ik daar man en pop met nestmateriaal nog een laatse ronden veronderstel ik dus al bij al kon ik mij er mee verzoenen.

[White_Blackbird]

Een onderwerp dat al verscheidene malen eerder aan de orde is geweest op dit en andere forums.
Ongetwijfeld zijn er verschillende oorzaken aan te wijzen voor neststerfte en sterfte van jonge vogels vlak na het uitvliegen. Als we voor het gemak even aannnemen dat het (door waarneming) in veel gevallen duidelijk is dat het niet aan de voeding of voedergedrag van de ouders ligt wanneer er jongen sterven, dan kunnen we dus hoogst waarschijnlijk alleen maar concluderen dat het iets te maken moet hebben met een parasitaire besmetting of een bacteriële infectie waar de oudervogels wel tegen bestand zijn, maar de jonge vogels niet. In mijn volières wordt de sterfte volgens mij louter en alleen door atoxoplasmose veroorzaakt. Helemaal 100% zeker kan ik daar niet van zijn omdat ik geen onderzoek laat verrichten, maar in plaats daarvan zelf de diagnose stel (door te kijken naar de ziekte verschijnselen). Eén ding is in ieder geval zonneklaar: als ik jonge vogels uit nesten verwijder waar in het verleden sterfte optrad en die jongen vervolgens met de hand grootbreng en daarbij enkele dagen Esb3 toedien, dan behoren de sterftes tot het verleden behoren. Eenmaal door de jeugdrui heen hebben de jonge vogels daarbij blijkbaar ook genoeg weerstand opgebouwd, want ze behoeven zelden nog verdere medicatie.

[Arjan]

WB jij slaat de spijker precies op de kop.
Daar was ik een beetje naar toe aan het sturen.
Ik ben bang dat atoxoplasmose langzaam maar zeker in ons vogelbestand is geslopen.
Ook wat Smoke beschrijft jongen die na een aantal dagen sterven vaak na 4 dagen en als ze dat overleven
dan is er vaak uitval na het uitvliegen.
Ik heb dit soort gevallen een aantal keren laten onderzoeken en kreeg als uitslag Atoxoplasmose te behandelen met Esb3.
Wat ik natuurlijk trouw deed precies volgens de beschrijving.
Echter het probleem bleef.
Zelfs zodanig dat ik toch wel wat twijfel kreeg aan de juistheid van de diagnose door Hedwig.
Toen na weken van ellende van een Berthemy gaailijster die toch ook doodging,
dat beestje eens opgestuurd naar Utrecht afd bijzondere dieren.
Wederom atoxoplasmose. Alhoewel ik de behandeling met Esb3 al wel 4 maal herhaald had.
Hedwig gebeld en uitgelegd wat er aan scheelde.
Die heeft mij toen precies uitgelegd wat er aan de hand is en hoe wij het op kunnen lossen.
En omdat ik dat advies nu opgevolgd heb en duidelijk resultaten zie in de toegenomen gezondheid van mijn vogels
en er nog tijd genoeg is tot aan het volgend broedseizoen hier een kort relaas.

Het gehele ziekte proces staat beschreven op onze site Vogels Ziekte.
Maar het komt in het kort hier op neer.
De ziekte wordt veroorzaakt door een parasiet de atoxoplasma die de vervelende eigenschap heeft dat deze zich verplaatst door het lichaam
via witte bloedlichaampjes.

[Arjan]

Ik schrijf hier verder want blijkbaar kan je nu alleen nog maar korte stukjes op dit forum kwijt.

Als gevolg daarvan komt de parasiet overal in het lichaam van de vogel terecht tot in de gewrichten en ja ook tot in het ei.
Die jongen die na 4 dagen in het nest doodgaan zijn al besmet vanaf de bevruchting.
Jongen die zo sterk zijn dat zij het overleven vallen vaak bij de volgende explosie van deze parasieten
net zoals die blauwe ekster waarvan WB een foto op dit forum heeft gezet.
Het ene moment nog gezond en plotseling krijgt het evenwichts problemen en legt het het loodje.

Wat kan je er tegen doen?
ESB3 maar heel lang kuren 2 maanden lang.
Hier was ik dus de fout ingegaan want de gebruiksaanwijzing van ESB3 geeft aan 3 dagen eventueel na 2 dagen nogmaals 3 dagen
Hedwig heeft mij verzekerd dat dat geen enkel probleem geeft voor de vogels.
Zo lang kuren is noodzakelijk om er zeker van te zijn dat alle atoxoplasma parasieten uit de vogels verdreven zijn.
WB zoals jij beschrijfd dat een korte kuur voldoende is is dus helaas niet zo.
OK de verschijnselen bij de jonge vogel zijn naar de achtergrond verdreven maar je moet er van uit gaan dat de vogel nog steeds met de parasiet
besmet is en dat de eieren van deze vogel ook weer besmet zullen zijn.

[Arjan]

Om aan alle ellende een einde te maken ben ik medio Oktober alle vogels gaan kuren met ESB3
Ik heb er nu dik twee maanden op zitten maar ga door tot aan de kerst.
Ik heb geen enkel negatief resultaat gezien van de kuur.
Maar wel vind ik dat sommige vogels er gewoon mooier uitzien strakker veren kleed hoger op de poten en misschien nog andere
dingen waar ik zo niet direct de vinger op kan leggen maar die je toch als vogelliefhebber ziet.
Dus als je kweekvogels ogenschijnlijk niets mankeren maar je wordt geplaagd door sterfte onder de jongen.
Probeer dan eens een lange kuur van 2 maanden ESB3
Hedwig raad wel aan om twee maanden voor het broedseizoen te stoppen met de kuur. Omdat zij één maal een geval tegenkwam
van een probleem bij schaalvorming van het ei en dat was het gevolg van een jaar lang kuren met ESB3.

Natuurlijk was het beter geweest om eerst de broedresultaten van volgend seizoen af te wachten om helemaal zeker van mijn zaak te zijn.
Maar ja dan zijn wij ook al weer een jaar verder.
En onder het motto Baat het niet het schaad zeker niet.

[White_Blackbird]

Ik kan niet anders dan het helemaal eens zijn met bovenstaand betoog van Arjan. Idd. is het zo dat ik handopfok er met een kuur van enkele dagen er doorheen kreeg, maar ik vergat er bij te zetten dat ik in het geval van de blauwe eksters langer Esb3 gaf en dat ook lijsters die een terugval vertonen direkt weer dagenlang Esb3 verstrek. Eigenlijk probeer ik hiermee een balans tussen natuurlijke weerstand en medicijngebruik te vinden, maar waarschijnlijk is de aanpak van Arjan (2 maanden continu) te prefereren. Atoxoplasmose is een rotziekte die zoals Arjan al zegt eigenlijk nooit meer uit de bestanden zal verdwijnen en ondanks intensief kuren alijd in het vogellichaam aanwezig blijft. Misschien is het voor voor sommige liefhebbers not done om op een dergelijke manier medicijngebruik toe te passen, als hierboven wordt beschreven, maar die principes kunnen misschien beter overboord als er voor de zoveelste keer weer een nestje kostbare vogels omrolt. Dat de vogels over het algemeen weinig hinder van de Esb3 ondervinden blijkt ook uit diverse andere praktijkervaringen. Zo was er jaren geleden al een publikatie over een succesvolle kweek van goudvinken door een Professor dierkunde die zelf vogelhouder was en zijn goudvinken praktisch het jaar rond Esb3 verstrekte en uit 1 koppel in 1 seizoen iets van 20 jongen kweekte. Ook ken ik een tangarakweker die alleen mbv Esb3 de Atoxoplasmose in zijn vogelbestand onder de duim kan houden. Esb3 is erg goedkoop, ik dacht iets van 20 euro voor 250 gram en het spul(poeder) blijft jarenlang goed. Overigens zijn er ook diverse soorten die ogenschijnlijk geen last hebben van Atoxoplasmose. In mijn bestand zijn en waren dit oa. zang, kastanjerug en Japanse lijster, mandarijn, zwarte en pagodespreeuw.

[ime]

Dit jaar heb ik voor het eerst last gehad van sterfte bij mijn jonge gaailijsters een week na het uitvliegen. Ik heb mest laten onderzoeken maar de dierenarts kon geen bijzonderheden vaststellen! Toch gingen de vogels (vier van de veertien) dood. De rest werd normaal groot en de ouders leken gezond. Als je er van uit mag gaan dat je met het opfokvoer geen fouten maakt is dit heel frustrerend.

In het vervolg ga ik mest en de jonge vogel opsturen voor onderzoek naar Hedwig van der Horst en niet naar mijn eigen dierenarts. Waar vind je trouwens een goede dierenarts? Zo kom ik er hopelijk achter wat er aan de hand was. Ik ben er nog steeds niet achter wat de doodsoorzaak was maar ik zit niet op een herhaling te wachten. Was het atoxoplasmose, coccidiose of een bacterie?

Wel denk ik dat we vaker de mest van onze vogels zouden kunnen laten onderzoeken.
Helemaal als je een nieuwe vogel hebt aangeschaft. Dat voorkomt besmetting van je volieres.

Twee nieuwe gaailijsters bleken onlangs coccidiose te hebben en deze heb ik hier tegen behandeld. De vogels knapten meteen op! Dit was duidelijk in de mest te zien. Dus hier pakte een mestonderzoek heel goed uit.
Standaard 1 keer per jaar mestonderzoek laten doen lijkt mij geen overbodige luxe. Bij nieuwe vogels sowieso mestonderzoek laten doen.

[Omei]

vorig jaar heb ik problemen gehad met mijn jonge hoppen deze stierven ong. een week na het uitvliegen toen er 3 dood waren ben ik naar hewig gegaan, die dacht aan een bact. infectie (salmonella, botulisme, coccidiose of id.) van de 10 jonge vogels uitgevlogen uiteindelijk maar 3 overgehouden.
ik zelf vermoed dat bij mij het probleem zat in het feit dat aangrenzend aan mijn voliere ik een plantenkwekerij heb. Op de kwekerij sproei ik water wat afkomstig is uit een basin, met daarin hoogstwaarschijnlijk de bacterie. Deze hechten zich aan dierlijke eiwitten oa. botjes van dode vissen, kikervisjes of andere dieren. Dit water met bact. werdt ook over de voliere gesproeid en zo ook in de vijver in de voliere (de bact. kunnen alleen in een natte omgeving blijven leven volgen hedwig)

dit jaar heb ik gezorgt dat ik niet meer sproeide over de voliere, en heb een Uv-lamp in mijn vijver geplaatst (deze lamp dood niet alleen algen maar ook bact.). Dit jaar heb ik geen uitval meer gehad bij net uitgevlogen jonge vogels.
Een vijver in de voliere ziet er natuurlijk wel mooi uit, maar kan ook een bron van infecties zijn. Maar als ik deze kan elimineren met een Uv-lamp laten we de vijver er mooi in.

[Arjan]

Nog enkele kanttekeningen.
Helaas Ime is atoxoplasmose haast niet vast te stellen tijdens een mest onderzoek.
De parasiet zit verscholen in de lymfocyten dus heb je daar een bloedonderzoek voor nodig.
Het devies is gewoon heel goed kijken en zodra je jongen verliest die naar Hedwig opsturen voor onderzoek.
Weet wel dat je dan eigenlijk al te laat bent en dat je een zeer moeizaam teleurstellend broedseizoen tegemoet gaat.

Eigenlijk vooral met grotere vogelbestanden moet je er van uitgaan dat ook jouw bestand besmet is.
Het verloopt chronisch dus elk jaar is het erger.
Ik lees het op dit forum zo vaak dat jongen doodgaan en vaak moet ik dan denken aan deze ziekte.
Neem geen risico, het kost zoals WB zegt ongeveer 20 Euro genoeg voor 250 Liter water afhankelijk van de grootte van
je vogelbestand kan je daar heel wat weken mee kuren.
Het is eigenlijk alleen de moeite.

Het is natuurlijk mooi zoals bij Maurice als je de oorzaak kan herleiden en daar maatregelen tegen kan nemen
maar deze ziekte is toch iets anders.

[White_Blackbird]

Net als Arjan was mij ook opgevallen dat volwassen vogels vaak redelijk goed bestand zijn tegen de ziekte en dat het vooral jonge vogels zijn die het slachtoffer worden van deze parasiet. Wat je dus vaak ziet is dat er bij liefhebbers soms seizoenen lang wordt getracht te kweken met een ouderkoppel dat almaar jongen voortbrengt, die vlak na het uitvliegen of al in de nesten sterven. In mijn bestand constateer ik dat als ik de jonge vogels van dergelijke ouderparen(evt. met behulp van Esb3) eenmaal door de jeugdrui weet te krijgen, dat ze daarna in veel gevallen(behoudens de ruitijd of stressomstandigheden) geen medicatie meer behoeven en blijkbaar genoeg natuurlijke weerstand tegen de parasiet hebben weten op te bouwen. Helaas is het wel zo dat dergelijke jonge vogels ook weer drager kunnen zijn en dat hun jongen hoogstwaarschijnlijk ook weer tzt. gekuurd moeten worden.
Van bepaalde soorten is bekend dat ze notoire Atoxoplasmose dragers zijn, bijv. de balispreeuw. Dit feit bemoeilijkt ook de herintroductieprogramma's van deze soort omdat men bang is de atoxoplasmose vanuit de gekweekte populatie(bij uitzettingen) over te brengen op de wilde populatie(zie artikelen hierover op internet)
Op andere forums worden over het kuren van vogels hele discussies gevoerd door verschillende vogelhouders. De ene groep is anti-kuren de andere groep is pro-kuren. De anti's vinden dat de vogels geen medicatie zouden moeten krijgen, zodat de sterksten overleven. Ik ben het hier niet mee eens. Wij houden onze vogels onder onnatuurlijke omstandigheden en stellen ze bv. bloot aan een besmettingsdruk die ze in de natuur nooit zouden ervaren. Eerlijk gezegd begrijp ik ook niet goed waarom je wel medicijnen aan mensen en tal van huisdieren geeft, maar dat vogels hun ziekten en parasieten zelf maar moeten zien te overwinnen. Wat me verder opvalt is dat de anti's vaak maar enkele vogels bezitten of sterk gedomesticeerde soorten. Een ding is zeker: zonder Esb3 en vergelijkbare medicijnen waren er de laatste jaren nooit de enorme aantallen van populaire soorten zoals putters en goudvinken gekweekt.

[Arjan]

WB met die discussie wel of niet kuren ben ik net als jij snel klaar.
Ik heb alleen exoten en mijn enig doel is de soorten te behouden zodat wij ervan kunnen blijven genieten.
Herintroductie is dus helemaal niet aan de orde.
Echter ik sluit niet uit dat er in de toekomst vogelsoorten zullen zijn die alleen nog maar in onze volières voor komen.
Als gevolg van het opwarmen van het klimaat, bosverbranding, stropen etc.
Ik zie het dan ook best wel als een morele verplichting onze vogels in stand te houden in hun natuurlijke staat.
Zo zuiver mogelijk.
Mocht er dan t.z.t. atoxoplasmose in zitten dat zullen we dan wel weer zien.

[paul zwartepoorte]

hallo ik hoor eigelijk niet thuis hier met me vogels maar ik heb wel al een hoop geleert zo als over levende maden maar nu zag ik dat je over atoxoplasmose hebt
waar mij vogels vandaan komen heeft die man heeft al jaren last van hij heeft toen de dierenart een vogels laten na kijken en hij zei daar kan je niks aan doen maar nu las ik dat je er wel wat aan kan doen 3 maanden kuren die kweker heeft elk kaar 80% dode jongen onde de fluweel wever de textor wever zijn sterker
de jongen kunnen er goed tegen maar de fluweel is hij de einigste in nederland met zo kolonie van 34 stuk hij krijgt het niet voor elkaar om hoop jongen te kweken door die rot ziekte atoxoplasmose
maar nu zo dat ik dat allemaal lees kan je het wel onder drukken of verhelpen ?
waar kan ik een kuur halen voor3 maanden ? want door te kuren kan ik en me kennis een mooie kolonie behouden
ik hoop wat te horen van jullie
vr gr paul

[White_Blackbird]

Paul,

Je kunt gewoon bij de dierenapotheek of dierenarts Esb3 halen. Een doos met een inhoud van 250 gram kost tussen de 20 en 30 euro, afhankelijk van de dierenarts. Omdat je 1 gram poeder in 1 liter drinkwater oplost kun je je voorstellen dat je (natuurlijk afhankelijk van het aantal vogels) behoorlijk lang met het spul kan doen en dus maandenlang kan kuren. Een ander voordeel is dat Esb3 na opening van de verpakking nog jarenlang te gebruiken is.

[paul zwartepoorte]

hoi wb
bedankt ik heb de dierenarts gebelt en het kost bij ons 24 euro voor 250 gr
en bij me kennis bij hen arts is het 25 euro voor 12 zakjes van 2,5 gr
ik hoop dat het werkt dan kweek is zeker hoop wevers
vr gr paul
ps zijn er liefhebbers bij jullie met kolibries ?